Terapia

Główne założenia behawioralnej teorii autyzmu

 

Ogólne prawa uczenia się trafne tłumaczą zachowania dzieci autystycznych i stanowię podstawę terapii behawioralnej.

 

Dzieci autystyczne mają raczej wiele odrębnych deficytów behawioralnych, niż jeden centralny deficyt, którego skorygowanie prowadziłoby do ogólnej poprawy funkcjonowania Dzieci autystyczne mają zdolność uczenia się – tak jak inni ludzie – o ile znajdują się w specjalnie przystosowanym dla siebie środowisku. Środowisko to składa się z miejsc, w których dzieci przebywają na co dzień, a różni się od normalnego tylko na tyle, aby stało się dla nich bardziej funkcjonalne. W środowisku takim zapotrzebowanie na wykonanie jakiegoś zachowania przez dziecko powinno być wyraźne i zrozumiałe dla dziecka To, że dzieci autystyczne ponoszą porażki w normalnym środowisku, a odnoszą sukcesy w środowisku specjalnie dla nich zorganizowanym, wskazuje na to, że ich problemy mogą być widziane bardziej jako niedopasowanie pomiędzy ich systemem nerwowym a normalnym środowiskiem, niż jako choroba.

 

Główne cele terapii behawioralnej

  • Rozwijanie zachowań deficytowych,
  • Redukowanie zachowań niepożądanych,
  • Generalizowanie i utrzymywanie efektów terapii.

 

Podstawowe reguły behawioralne w edukacji

  1. Jeżeli chcemy, żeby zachowania występowały częściej, powinniśmy je systematycznie wzmacniać,
  2. Zachowania niepożądane nie powinny być wzmacniane,
  3. Pojawienie się trudnego zachowania nie jest niebezpieczne, jeśli tylko nie jest wzmacniane.

 

Zachowaniami deficytowymi nazywamy te zachowania, które uważa się za normalne i pożądane u dziecka w pewnym wieku i w pewnych okolicznościach, a które u dziecka autystycznego występują zbyt rzadko lub nie występują wcale (np. prawidłowa mowa, okazywanie uczuć, zabawa itd.)

Zadaniem terapeuty behawioralnego jest kształtowanie u dziecka jak największej liczby zachowań adaptacyjnych, które rozwiną jego niezależność i umożliwią mu efektywne funkcjonowanie w środowisku.

Drogą do tego celu jest:

  • wybiórcze wzmacnianie coraz bardziej zbliżonych do docelowych form zachowania (kontrola wzmocnień, czyli manipulowanie konsekwencjami zachowania),
  • ścisłe kontrolowanie sytuacji, w których zachowanie przebiega (kontrola bodźców, czyli manipulowanie czynnikami poprzedzającymi zachowanie- instrukcjami i podpowiedziami).

 

Podstawowe etapy terapii behawioralnej dzieci autystycznych

 

  • Wczesne rozumienie mowy
  • Trening imitacji
  • Dopasowywanie i sortowanie
  • Imitacja werbalna
  • Rozwój rozumienia mowy i mowy czynnej; nazywanie obiektów i czynności
  • Pojęcia abstrakcyjne
  • Budowanie zdań. Nauka odpowiadania na pytania
  • Umiejętności szkolne
  • Rozwój społeczny. Nauka wspólnej zabawy
  • Czynności samoobsługowe

 

Ogólne zasady wyboru zachowań docelowych

  • Ucz umiejętności, z których twój uczeń będzie mógł korzystać codziennie do końca życia,
  • Ucz umiejętności, z których twój uczeń może skorzystać natychmiast.
  • Zacznij od nauki umiejętności podstawowych.
  • Ucz umiejętności komunikowania się.
  • Ucz zachowań funkcjonalnych.
  • Wybieraj takie zachowania, z którymi masz szansę sobie poradzić.
  • Zachowania niepożądane muszą zostać skorygowane.

 

Opracowanie: Jens Skar, Arild Karlsen i Jacek Kozłowski

ZMIEŃ ŚWIAT DZIECI I DOROSŁYCH OSÓB Z AUTYZMEM. ZMIEŃ SWÓJ ŚWIAT - POMÓŻ